Phòng ngừa đột quỵ và những bệnh lý thần kinh nguy hiểm

Đột quỵ & những bệnh lý thần kinh ngày càng trẻ hóa

Trong 3 năm trở lại đây, cả nước ghi nhận số bệnh nhân phải nhập viện do đột quỵ (tai biến mạch máu não) đang có chiều hướng gia tăng, từ 1,7% lên 2,5%. Trong đó, tỷ lệ bệnh xuất hiện ở nam giới cao gấp 4 lần nữ giới. Nghiêm trọng hơn, bệnh có xu hướng trẻ hóa, xuất hiện ở độ tuổi 20 hoặc thậm chí trẻ hơn, chiếm 1/3 tổng số các trường hợp đột quỵ.

Một thống kê khác cho thấy, số bệnh nhân mắc di chứng nặng sau đột quỵ cũng có xu hướng tăng mạnh. Hơn 90% bệnh nhân phải mang thương tật vĩnh viễn như liệt chi, liệt nửa người, co cứng gân cơ, viêm phổi, rối loạn tâm thần dạng trầm cảm, suy giảm trí nhớ, loét vùng xương cùng – cụt, một số vị trí bị tì đè do nằm lâu… Đáng lưu ý rằng, các bệnh lý thần kinh được xếp vào nhóm bệnh có mức độ nguy hiểm cao nhưng đa phần người bệnh chưa được trang bị đủ kiến thức bệnh học, chủ quan khi xuất hiện các triệu chứng ban đầu khiến bệnh tiến triển trầm trọng, lâu ngày dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.

Không chỉ gặp ở người lớn tuổi, bệnh thoái hóa hệ thần kinh Parkinson đang dần tấn công cả người trẻ với hơn 10% trường hợp bệnh khởi phát ở bệnh nhân dưới 40 tuổi. Thống kê tại Việt Nam, khoảng 85.000 người mắc căn bệnh này. Bệnh tiến triển từ các triệu chứng run tăng dần làm đơ cứng, hạn chế vận động, gây khó khăn cho các hoạt động sinh hoạt hàng ngày, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng đời sống và công việc của người bệnh.

Với sự phát triển vượt bậc của y tế, tuổi thọ của người dân càng được nâng cao, trong khi tỷ lệ sinh có chiều hướng giảm mạnh. Sự già hóa dân số đã dẫn đến sự chuyển dịch trong gánh nặng bệnh tật, nếu như trước gánh nặng bệnh tật rơi vào các bệnh truyền nhiễm thì hiện nay đã chuyển sang các bệnh không lây nhiễm, trong đó có sa sút trí tuệ. Theo báo cáo của World Alzheimer Report 2015, cả thế giới ghi nhận 46,8 triệu người bị sa sút trí tuệ, ước tính 3 ca/giây, khoảng 60% trong đó là bệnh Alzheimer. Tờ Boldsky cũng chỉ ra nghiên cứu cho thấy bệnh Alzheimer xếp thứ 6 trong các nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, nhất là ở bệnh nhân trên 65 tuổi. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc bệnh Alzheimer khoảng 5% dân số trên 60 tuổi và có xu hướng tăng dần theo tuổi.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh động kinh chiếm tỷ lệ 0,5 – 1% dân số thế giới. Độ tuổi mắc bệnh rất khác nhau tùy vào nguyên nhân của bệnh, khoảng 50,5% ở trẻ em dưới 10 tuổi, 75% thanh thiếu niên dưới 20 tuổi và có xu hướng tăng lên sau 60 tuổi. Hơn 70% bệnh nhân có thể kiểm soát được các cơn co giật toàn thân nếu được điều trị tốt, tuy nhiên nếu điều trị chậm trễ hoặc sai cách, bệnh có thể tiến triển nguy hiểm, gây biến đổi nhân cách, sa sút trí tuệ, mất khả năng lao động, đe dọa tính mạng người bệnh.

Nguyên nhân gây đột quỵ & các bệnh lý thần kinh

Theo PGS.TS.BSCKII Nguyễn Văn Liệu – Giảng viên cao cấp Đại học Y Hà Nội, Trưởng khoa Nội Thần kinh Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến đột quỵ cũng như các bệnh lý thần kinh nguy hiểm khác như bệnh lý mạch máu não, thói quen hút thuốc lá và uống rượu bia thường xuyên, rối loạn chuyển hóa mỡ máu, các bệnh lý béo phì, đái tháo đường, tăng huyết áp… Trong đó, bệnh lý mạch máu não được xem là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ ở người trẻ tuổi.

“Phần lớn các ca đột quỵ xảy ra do các cục máu đông làm tắc nghẽn động mạch, cản trở quá trình máu lưu thông lên não dẫn đến thiếu máu cục bộ. Tình trạng này thường xảy ra ở những người mắc bệnh tim mạch, xơ vữa động mạch… Bên cạnh đó, khi mạch máu đến não bị vỡ do tăng huyết áp, phình động mạch não… cũng gây xuất huyết não, chiếm 15-20% nguyên nhân gây đột quỵ”, Phó giáo sư Nguyễn Văn Liệu cho biết.

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng mối tương quan mật thiết giữa thói quen hút thuốc lá mỗi ngày với nguy cơ đãng trí, suy giảm trí nhớ và đột quỵ não. Thuốc lá chứa khoảng 7.000 chất độc hóa học, có nguy cơ tăng xơ vữa, tổn thương mạch máu não. Thống kê cho thấy gần 50% bệnh nhân trẻ tuổi đột quỵ có thói quen hút thuốc lá.

Bên cạnh đó, thừa cân béo phì, rối loạn chuyển hóa mỡ máu cũng là nguyên nhân dẫn đến đột quỵ và các bệnh lý thần kinh nguy hiểm. Khoảng 50 – 60% bệnh nhân tai biến mạch máu não có rối loạn chuyển hóa mỡ máu, đặc biệt tình trạng này xuất hiện nhiều hơn ở nam giới. Khoảng 10% bệnh nhân trẻ tuổi mắc bệnh khi có các bệnh lý nền như đái tháo đường và tăng huyết áp. Nhiều trường hợp bệnh được ghi nhận ở thanh niên từ 20 – 30 tuổi.

Một nguyên nhân phổ biến dẫn đến đột quỵ ở người trẻ chính là thói quen uống rượu bia vô kiểm soát. Thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) kết luận mức tiêu thụ rượu bia của người Việt nằm ở bậc cao, vượt xa so với các quốc gia trong khu vực.

Phó Giáo sư Liệu khuyến cáo, đột quỵ và các bệnh lý thần kinh nguy hiểm như Parkinson, Alzheimer… ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Vì thế, người trẻ không nên chủ quan cho rằng bệnh chỉ xảy ra ở người cao tuổi mà không chủ động phòng ngừa, tầm soát sức khỏe định kỳ, đặc biệt khi có các triệu chứng bất thường như đau đầu, tê yếu tay chân, nói khó, méo miệng, suy giảm trí nhớ, đãng trí…

Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia hàng đầu lĩnh vực nội thần kinh, sở hữu hệ thống trang thiết bị cao cấp, tiên phong ứng dụng những kỹ thuật hiện đại vào quá trình thăm khám, chẩn đoán và điều trị bệnh lý nội thần kinh. Nhờ đó, nhiều trường hợp được phát hiện sớm ở giai đoạn đầu, có hướng xử trí điều trị kịp thời, ngăn chặn những biến chứng nguy hiểm.